Η υστεροσκόπηση χρησιμοποιεί το υστεροσκόπιο, δηλαδή ένα λεπτό τηλεσκόπιο (ένα οπτικό μέσο που συνδέεται με μονάδα βίντεο και πηγή φωτός οπτικών ινών) που εισάγεται μέσω του τραχήλου στη μήτρα. Τα σύγχρονα υστεροσκόπια είναι τόσο λεπτά, ώστε να χωράνε μέσα στον τράχηλο με ελάχιστη ή και καθόλου διαστολή. Ενώ η υστεροσκόπηση χρονολογείται από το 1869, οι γυναικολόγοι άργησαν να την υιοθετήσουν σαν μέθοδο.

Επειδή το εσωτερικό της μήτρας είναι δυνητικά μία κοιλότητα, περίπου σαν ένας θόλος αέρα που κατέρρευσε, είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί είτε με ένα υγρό είτε με κάποιο αέριο (π.χ. διοξείδιο του άνθρακα), προκειμένου να δούμε. Η διαγνωστική υστεροσκόπηση και η απλή χειρουργική υστεροσκόπηση, συνήθως μπορούν να γίνουν και σε ένα χώρο γυναικολογικής εξέτασης. Οι πιο περίπλοκες διαδικασίες χειρουργικής υστεροσκόπησης γίνονται σε χειρουργείο.

Η υστεροσκόπηση μπορεί να ανιχνεύσει γρήγορα και με ακρίβεια ινομυώματα στα τοιχώματα της μήτρας. Τέτοιου είδους μυώματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές κράμπες (δυσμηνόρροια) , βαριά περίοδο εμμηνόρροιας (μηνορραγία) και αιμορραγία μεταξύ περιόδων (μητρορραγία). Η υστεροσκόπηση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση πολυπόδων, την αφαίρεση συμφύσεων αλλά και για άλλες διαδικασίες.

Αυτά τα ινομυώματα μπορεί να απομακρυνθούν με τη χρήση ενός ειδικού είδους υστεροσκοπίου, που λέγεται ρεζεκτοσκόπιο.

Καλό είναι να προηγείται των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ώστε να εξασφαλίζεται η φυσιολογική ανατομία της μητρικής κοιλότητας, αφαιρώντας τυχόν υπάρχουσες συμφύσεις, πολύποδες κ.λ.π.. Στο Κ.Γ.Κ. την εκτελούμε συνήθως πριν αρχίσουμε την διαδικασία IVF, για να είμαστε βέβαιοι ότι η μητρική κοιλότητα είναι φυσιολογική.

Με πολύ προσεκτικούς χειρισμούς και τη χρήση τοπικής αναισθησίας, συνήθως υπάρχει ελάχιστη ενόχληση κατά τη διάρκεια της υστεροσκόπησης. Οι περισσότερες γυναίκες είναι σε θέση να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητες τους αμέσως. Αν κάποια κυρία έχει παραπάνω αγωνία, είναι δυνατόν να δοθεί μια σύντομης επίδρασης δόση ηρεμιστικού ενδοφλεβίως. Με αυτόν τον τρόπο είναι μάλλον απίθανο να βιώσει δυσάρεστα συναισθήματα κατά τη διαδικασία.